Category: Poëzie / Poetry

Posted on by — Leave a comment

Wedergeboorte van een krant

Schrap Me is de eerste bundel stiftgedichten van krantenman Dimitri Antonissen. Poëzie (niet: gedachte, feest, dada, etc.) die ontstaat door de niet-betekenisvolle woorden op volwaardig gepubliceerde krantenpagina’s genadeloos te… schrappen, weg te stiften.

Het resultaat oogt expressonistisch. Ritmische typografie. Beetje dada. Toch. Maar met meer betekenis dan dada verdragen kan. En de gedichten zouden ook overeind staan als ze uit geschrijf waren geboren, niet enkel restant waren van geschrap.

Natuurlijk mis je soms dat ene woord. Voor een betere verbinding, een net iets betere opbouw. Maar als de krant dat ene woord nu net niet voorziet? Kniesoor die daar over valt. Voor het overige is het resultaat van de zwarte stift grappig, ontroerend, verrassend oprecht.

Maar occasioneel verliest de schrapper me. Is het witte overblijfsel me net te licht. Wil ik meer ‘body’. Waarom niet meerdere krantenpagina’s 1 gedicht laten vormen? Een hele krant? Ambitie! Niet een gedicht uitgehouwen uit een muur van letters, maar uit een huis.

Kniesoor die daar over valt. Schrap me is zeker de retteketet waard.

Posted on by — Leave a comment

Europa Republic Dada

Een filmscript. Waarin Paul van Ostaijen zijn voorliefde voor de jazz integreert met zijn persoonlijke beleving van -bloedig neergeslagen- burgeropstanden, allemaal in het na-oorlogse Berlijn. De Dada uit beeld geschreven. De Bankroet Jazz. Pleite. De tekst in boekvorm leest lekker beeldend en werd meer dan 80 jaar na creatie… verfilmd.

Het kriebelt. In de stad. Steden. Dada. Op een jazzy ritme. Een consortium wordt opgericht. De revolutie verspreidt zich. Op een jazzy ritme. Zelfs de Reichsminister en zijn gewapende milities krijgen het geweldloze geweld niet doodgeschoten. Schiesst noch was, Noske. Iedereen danst. En is rentenier! Dankzij immer groeiende kortingen op staatsbons van immer groeiende waardestijgingen.

De Europese wereld wordt dada, maar even snel gaga. Het humanistisch optimisme verzuipt. En geen grote contemporaire mensevrienden, noch een ernstig jongmens als Charlie Chaplin, krijgen de zaak nog gered. Da da kabaret, daaaag. Geld is alles. C’est la B A N Q U E R O U T E, quoi.

Kleuren, dans, beweging. Sfeer. Samengeknipt met beelden uit verschillende films uit de beginjaren 1900. Het procédé verhoogt de authenticiteit, maar laat minder ruimte om het script na te leven. ‘Charlot wordt gehangen’ was zelfs in de eerste versie geschrapt en kwam finaal niet meer voor. De herkenning van Charlot als profeet is bepaald eigenzinning. De tijd gaat niet de vuilbak in. De overgave van de kerk is nogal bloot. Er moest natuurlijk beeldmateriaal bestaan om het scenario zo goed als mogelijk te tonen. Maar het geheel is zeker bevredigend.

Antwerpen of Berlijn, het maakt niet uit. Van Ostaijen uit zijn wantrouwen tegen georchestreerde, grootse bewegingen die het individu uitschakelen.

Posted on by — Leave a comment

Het failliet van het Ideaal

Een filmscript. Wist ik niet. Alhoewel ik heel het gezegende jaar 1996 aan Paul van Ostaijen heb besteed (zijn 100e geboortejaar). Om mijn beeld zo helder mogelijk te krijgen, deed ik mij tegoed aan (selecties van) zijn gedichten (Music-Hall), zijn essays en kunstkritieken (De Poes Voldeed), zijn grotesken (Het Bordeel Van Ika Loch) en een handvol biografisch werk. Wat toch een breedbeeldbeeld is, niet?

Het voorwoord van De Bankroet Jazz is van de hand van Marc Reynebeau. Het is van vergelijkbare schriftuur als zijn knappe biografie Dichter In Berlijn. Dezelfde meeslepende stijl en een overtuigende reis in de tijd. Later is dat nog aangevuld met “Ik Heb Je Nog Steeds Zeer Lief”, de gebundelde briefwisseling tussen zot polleke en emmeke.

De twee gekende versies van het filmscript staan opgenomen, met telkens een facsimile -met de originele tekst van Paul van Ostaijen- en een uitgetypte weergave. De laatste, meest definitieve versie wordt gesitueerd in 1921, in zijn nadagen in Berlijn. De evolutie van versie 1 naar versie 2 is duidelijk. Meer detail. Minder schets. Een uitwerking in scènes (genummerd). Meer ritmische typografie zoals we die kennen van Bezette Stad en De Feesten Van Angsten En Pijn. Schrapping van de epiloog. Toevoeging van sterke, sfeerscheppende beginbeelden. Beide scenarios zijn goed leesbaar, zowel als pure tekst maar ook in je mentale vertaling naar beelden en enscenering. Lastiger zijn de muzikale aanduidingen.
En in de facsimile herken je het handschrift van de fantastische facsimile-uitgave van “De Feesten Van Angst En Pijn”.

Zijn film rekent verder af met de humanistische, ‘goede’ zielen, wat hij eerder deed op ‘poëties’ vlak (na Music Hall en Het Sienjaal). Net door de kennismaking met de gewelddadige realiteit van het na-oorloogse Berlijn. En in dezelfde lijn hekelde ‘Paus’ van Ostaijen de verburgerlijking, van jazz en Dada. Verhekeling zoals we die kennen van zijn grotesken.

Op nu naar de verfilming op de bijgevoegde DVD, en documentaires.

Posted on by — 2 Comments

Krantenman

Krant brengt bericht van man die berichten brengt in krant om later het verborgene in berichten van kranten te vervormen tot gedichten.

De dader, de krantenman, Dimitri Antonissen, zoekt vergeving voor zijn misdadig journalistieke bestaan door woorden te distilleren volgens klankkleur in de immense oceaan van lettertekens die een krantenpagina is en deze vervolgens te clusteren met andere woorden. En dan: schrappen – schrappen – schrappen – stiften – stiften – stiften. En wat blijft is grappig, ontroerend, een gedicht uitgehouwen uit een muur van letters. Nu ook in boekvorm.

In bovenstaande zijn niet enkel de restwoorden van tel, maar ook de bewerking van de pagina an sich, de verbindingen en (vooral) de doorhaling om tot de Z_______o te komen. Ritmische typografie. Beat.

Posted on by — Leave a comment

Gedichtendag 2010

Donderdag laatstleden, 28 januari 2010, was gedichtendag. Een dag:

  • waarop de immer menselijke Joke Van Leeuwen de fakkel van het Antwerpse stadsdichterschap overdroeg aan de geweldig aparte Peter Holvoet-Hansen. Wat een indrukwekkende reeks stadsdichters hebben we daarmee al niet gehad, met -niet onbelangrijk- schitterende resultaten die poëzie en stad perfect verbinden, vaak tot op een fysiek-levend niveau.
  • die uitnodigt tot een kleine bijdrage:

opGEBORGEN KIND

de lichter licht het deksel
van gedichten niet

dichter komen doet
de lichter
niet
hermetisj woorden woordenloos
deksel van stalen taal

ongehoord in woordenland

Posted on by — Leave a comment

ONgekelderd en NOg dicht

{
’t matig machtige is nooit genoeg te doen
aan het doel        allicht        middelmatig
tot licht
vertier
van ’t nut
gesteld

Een woord verdicht tot gedicht
is van tijd ontboeid          daar
waar 1 minuut niet denken moet
illuster  slechts  behouden  moet
sub in ratio van illusie en niet echt
ont ____________________hecht

de sommatie van een cliché en een dag is niets
middelmachtigheid is onvoldoende middelmatig
}